รู้หรือไม่?? พืชทั้งต้นสามารถเกิดมาจากเซลล์เพียงเซลล์เดียวได้
เทคนิคการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช เลียนแบบมาจาก Totipotency ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่น่าทึ่งของเซลล์พืชที่ทำให้เซลล์เพียงเซลล์เดียวสามารถพัฒนาไปเป็นพืชทั้งต้นได้ โดยเซลล์ดังกล่าวสามารถแบ่งตัวและพัฒนาไปเป็นเซลล์ชนิดต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช เช่น เซลล์ราก เซลล์ลำต้น และเซลล์ใบ กระบวนการนี้เป็นหลักฐานที่ชัดเจนของความสามารถในการปรับตัวและความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตในธรรมชาติ
เทคนิคการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช (Plant Tissue Culture) จึงเป็นกระบวนการที่นักวิทยาศาสตร์ใช้ประโยชน์จากคุณสมบัติ totipotency ในการสร้างพืชใหม่จากเซลล์เดี่ยวหรือเนื้อเยื่อส่วนใดส่วนหนึ่งของพืช โดยกระบวนการนี้เริ่มต้นจากการนำเซลล์หรือเนื้อเยื่อที่ต้องการมาวางในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม เพื่อกระตุ้นการแบ่งตัวและพัฒนาไปเป็นพืชทั้งต้น
การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชมีบทบาทสำคัญในการเกษตรสมัยใหม่ สามารถใช้ในการขยายพันธุ์พืชที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจหรือพืชที่ใกล้สูญพันธุ์ การผลิตสารสำคัญที่ใช้ในอุตสาหกรรมยาหรืออาหารเสริม รวมถึงการปรับปรุงพันธุ์พืชให้มีคุณสมบัติที่ต้องการ เช่น ความต้านทานต่อโรคหรือสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม นอกจากนี้ยังสามารถใช้ในการศึกษาและพัฒนาสายพันธุ์พืชใหม่ ๆ ที่มีศักยภาพในการใช้งานในอนาคต
ตัวอย่างการประยุกต์ใช้ที่น่าสนใจคือการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชที่ใช้ในการผลิตพืชดัดแปลงพันธุกรรม ซึ่งสามารถนำไปสู่การพัฒนาอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงขึ้น หรือพืชที่มีคุณสมบัติเฉพาะตัวในการตอบสนองต่อสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป นอกจากนี้ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชยังเป็นเครื่องมือที่ทรงพลังในการรักษาความหลากหลายทางพันธุกรรมของพืช ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการคงอยู่ของระบบนิเวศและความยั่งยืนของการเกษตรในระยะยาว
สอบถามเพิ่มเติมได้ที่
aapgam@ku.ac.th
ห้องปฏิบัติการเทคโนโลยีการผลิตพืช